Մռայլ երեկո էր, մեկ էլ ուշ ժամին դուռս թակեցին․ Անտուն տղամարդուն ներս առա, իսկ նա շնորհակալության փոխարեն ինձ․․․
Մի փոթորկալից երեկոյի ուշ ժամին մի անծանոթ թակեց իմ դուռը։Երբ առավոտյան փոթորիկը հանդարտվեց, նա ասաց.
«Ես կգնեմ քո տունը մեկ դոլարով։ Խնդրում եմ… պարզապես հեռացիր»։
Ես կարծեցի, թե նա կատակում է։ Բայց նրա ձայնում խաղային ոչ մի նշույլ չկար։
Երբ ես դուռը բացեցի, անձրևը հեղեղում էր։ Այնտեղ կանգնած էր մի ծերունի՝ թրջված, դողացող, հոգնած տեսքով։ Նրա վրա կախված էր ծանր, ջրից թրջված վերարկու։ Նրա հայացքը վախեցած էր, բայց ոչ խելագար՝ ավելի շատ աղերսանքի նման։
«Մտիր», — ասացի ես։ «Դու կսառչես»։
Նա շնորհակալություն չհայտնեց, պարզապես գլխով արեց։ Ես նրան սրբիչ և տաք սուրճ տվեցի և մահճակալ պատրաստեցի բուխարու մոտ գտնվող բազմոցին։ Նա ամբողջ գիշեր նստեց՝ նայելով կրակին, կարծես թե դրա մեջ ինչ-որ բան տեսներ, որը ես չէի կարողանում հասկանալ։ Նրա դեմքը հանգիստ էր, բայց աչքերը ծանր էին, կարծես թե չափազանց շատ տարիներ և այլ մարդկանց ստվերներ էր տա րել իր հետ։ Երբ առավոտյան արթնացա, անձրևը դադարել էր։ Ծերունին արդեն նստած էր սեղանի մոտ՝ մեջքը ուղիղ, ձեռքերը՝ ծալած։
«Գիշերվա համար պարտք եմ քեզ», — հավասար ասաց նա։ «Թույլ տուր, որ տունդ գնեմ»։
Ես ծիծաղեցի։
«Գնե՞լ։ Այս հին տունը՞։ Դու նույնիսկ չգիտես, թե որքան է արժե»։
Նա գրպանից հանեց կնճռոտված դոլարը և դրեց սեղանին։
«Ահա։ Մեկ դոլար։ Այսօր գնա»։
Ես սառեցի։
«Կատակո՞ւմ ես»։
«Ոչ», — հանգիստ պատասխանեց նա։ «Չեմ կարող բացատրել, բայց եթե այստեղ մնաս ևս մեկ գիշեր, կզղջաս։ Խնդրում եմ, գնա»։
Նա վեր կացավ և դուրս եկավ՝ թողնելով թաց հետքեր, որոնք շուտով անհետացան ճանապարհի փոշու մեջ։Եվ հետո նկատեցի. նկուղի դուռը կիսաբաց էր։ Չնայած հստակ հիշում էի, որ այն փակել էի։Ամբողջ օրը անհանգիստ էի։ Նրա խոսքերը արձագանքում էին իմ գլխ ում.
«Դու պետք է հեռանաս»։
Ամուսնալուծությունից հետո իմ ապրած տունը միշտ թվում էր լուռ՝ չափազանց լուռ։ Բայց հիմա հատակի յուրաքանչյուր ճռռոց, յուրա քանչյուր շրշյուն անհանգստացնող էր։Կեսօրին ես այլևս չէի կարողանում դիմանալ։ Ես իջա նկուղ։ Դուռը լայն բաց էր։ Խոնավության և ժանգի հոտը հարձակվում էր քթիս վրա։ Թարմ, կեղտոտ հետքեր էին ընկած բետոնե հատակին։
Դրանք տանում էին դեպի հետևի պատը, որի ետևում կանգնած էր մի հին պահարան։Ես այն մի կողմ քաշեցի և տեսա բետոնի մի կտ որ՝ տարբեր գույնի, կարծես վերջերս լցված լիներ։ Ես մուրճով հարվածեցի դրան։ Դատարկ։Ես վերցրի սղոց և սկսեցի կտրել եզրը։ Ցեմ ենտի շերտի տակ մի փոքրիկ մետաղական տուփ կար։ Ներսում դեղնած թղթեր էին՝ տան վկայականներ, հին գրառումներ, անուններ։ Գրեթե բոլոր սեփականատերերը վաճառել էին տունը գնելուց կարճ ժամանակ անց։ Մի քանիսը մահացել էին։
Ես սկսեցի առցանց որոնել նրանց անունները։ Եվ յուրաքանչյուրը տանում էր նույն պատմությանը. «Գտնվել է մահացած իր սեփական տանը… Ընտանիքը անհետ կորել է փոթորկից հետո…»
Բոլորը այս հասցեում։Ես զանգահարեցի անշարժ գույքի գործակալություն։ Հեռախոսի մյուս ծայրում գտնվող կինը լռեց, երբ լսեց հաս ցեն։
«Օ՜հ… այս տեղը», — հանգիստ ասաց նա։ «Դու պետք է խոսես նախկին շրջանային տեսուչի հետ»։
Նա համաձայնվեց հանդիպել առավոտյան։ Երբ ես հիշատակեցի ծերունուն, նրա ձայնը խլացավ։
«Կարծում եմ՝ գիտեմ, թե ով է»։
«Ո՞վ»։
«Հարոլդ Փիրսը։ Նա ապրել է այս տանը երեսուն տարի առաջ։ Որդու նկուղում մահից հետո նա վաճառեց տունը և անհետացավ»։
Ես գնացի տեսուչի մոտ։ Նա ցուցադրեց հին շենքերի հատակագծերը և մատնացույց արեց գծագիրը։
«Տեսնո՞ւմ ես այս պատը։ Այն չպետք է այնտեղ լինի։ Նկուղը նախկինում ավելի մեծ էր։ Այս մասը հետո լցրեցին»։
«Ինչո՞ւ», — հարցրի ես։
«Տղայի մահից հետո Փիրսը բետոն լցրեց ամենուր։ Նա ասաց, որ դա պատահականություն է»։ Բայց լուրեր էին շրջանառվում…
Ես տուն վերադարձա կոկորդս խցանված և սկսեցի քանդել պատը։ Դրա հետևում նեղ սենյակ էր։ Օդը ծանր էր, և մետաղի հոտ էր գա լիս։ Անկյունում հին, ժանգոտած էլեկտրական վահանակ էր, իսկ դրա տակ՝ թիթեղյա տուփ։Ներսում տղայի լուսանկարներ էին, թերթի մի հատված և դատաբժշկի եզրակացությունը.
«Վթար։ Էլեկտրական հարված։ Տղա՛, Իթան Փիրս»։
Այժմ ամեն ինչ պարզ դարձավ։ Ծերունին չէր վերադարձել փողի կամ վախի համար։ Նա ուզում էր համոզվել, որ իր սխալի պատճառով ուրիշ ոչ ոք չէր մահացել։Ես հանձնաժողով կանչեցի։ Էլեկտրական ցանցը անսարք էր ճանաչվել։ Նրանք ասացին, որ եթե ես միացնեի այդ անջատիչը, տունը կարող էր հրդեհվել։Երբ վերադարձա, դոլարանոցը դեռ ընկած էր սեղանին՝ խոնավ, կնճռոտ։
Ես այն շրջանակեցի և կախեցի դռան մոտ։Ոչ թե որպես վճարման միջոց։Այլ որպես հիշեցում. երբեմն ուրիշի խելագարությունը պարզա պես նախազգուշացում է, որը թելադրված է խղճի կողմից։
